Çocuklar ve oyuncaklar

Çocuklar ve oyuncaklar, şüphesiz ki herkesin gözünde birbirinden ayrılamayan bir bütündür. Çocukların yaşları değişse bile oyuncaklar her zaman ayrı bir yere sahiptir. Peki yeni yetişmekte olan çocuklara nasıl oyuncak alınmalıdır? Yaş gruplarına göre nasıl oyuncaklar tercih edilmelidir? Hep birlikte bu sorulara ve daha fazlasına gelin beraber bakalım.

OYUNCAKLARIN ÇOCUKLAR İÇİN ÖNEMİ

Çocukların yaşamlarında ki  oyuncaklar sadece birer eğlence aracı olarak görülebilir. Fakat çocuklar için oyuncaklar sadece birer eğlence kaynağından ziyade çocukların fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimlerini destekler. Yaratıcılıklarını ve problem çözme yeteneklerini arttırır.Oyuncaklarla oyun oynarken çocuklar, bağımsız olarak karar verme ve problem çözme fırsatı yakalarlar bu fırsat onların özgüvenlerinin artmasında katkı sağlar.Ayrıca oyuncaklarla oynayarak vakitlerini geçiren çocuklar duygu durumlarını da dengelemiş olurlar. Oyuncakların çocuklar için önemi saymakla bitmez görüldüğü üzere gerek zihinsel gerekse duygusal olarak oyuncaklar ile vakit geçirmek çocukların gelişimi için oldukça önemlidir. 

OYUNCAK SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Oyuncaklar, çocukların yaşadığı ortamı ve çevreyi keşfetmelerine yardımcı olmalıdır. Seçilen oyuncakların, çocuğun yaş grubuna uygun olması büyük önem taşır. Oyuncağın işlevi, çocukların anlayabileceği bir düzeyde olmalıdır.Ayrıca, oyuncaklar çocukların bağımsız olarak beceri kazanmalarına destek sağlamalıdır. 

Hayal gücünü geliştiren fonksiyonlara sahip oyuncaklar tercih edilmelidir. Çocukların günlük yaşamlarında edindikleri deneyimlere uygun oyuncaklar, öğrenme süreçlerini zenginleştirir.Yeni oyun senaryoları oluşturmasına olanak tanıyan fonksiyonel oyuncaklar da önemlidir. Bu oyuncaklar, çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimlerine doğrudan katkı sağlamalıdır. 

Seçilecek oyuncakların yapım malzemeleri, kanserojen madde içermemeli ve sağlık standartlarına uygun olmalıdır. Ayrıca, darbelere ve hasara karşı dayanıklı, sağlam oyuncaklar tercih edilmelidir.Son olarak, çocuklara zarar vermeyecek şekilde tasarlanmış oyuncaklar, güvenli ve keyifli bir oyun deneyimi sunar.

İŞLEVLERİNE GÖRE OYUNCAK TÜRLERİ

Oyuncaklar, çeşitli özellikleri ve işlevleri doğrultusunda farklı gruplara ayrılmaktadır. Bu gruplar, çocukların gelişim süreçlerine katkı sağlayan oyuncakların çeşitliliğini ortaya koyar. İşlevsel yönden oyuncak grupları şu şekilde ayrılır;

• Eğitici oyuncaklar, çocuklara sayılar, harfler ve şekiller gibi temel kavramları öğretmeye yardımcı olur. Bu kategoriye örnek olarak puzzle’lar, yapı blokları ve matematik setleri verilebilir.
• Kreatif oyuncaklar, çocukların yaratıcılığını teşvik eden ve sanat ile el becerilerini geliştiren oyuncaklardır. Resim setleri, müzik aletleri ve oyun hamurları bu grupta yer alır.
• Rol yapma oyuncakları, çocukların farklı senaryolar oluşturarak hayal güçlerini kullanmalarını sağlar. Mutfak setleri, doktor setleri ve kostümler bu tür oyuncaklara örnek olarak gösterilebilir.
• Araç ve makine oyuncakları, çeşitli araçların ve makinelerin minyatür versiyonlarıdır. Arabalar, uçaklar ve inşaat araçları bu grupta bulunur.
• Hayvan ve doğa oyuncakları, doğada bulunan hayvanları ve doğa unsurlarını temsil eden oyuncaklardır. Peluş hayvanlar ve figür setleri bu kategoriye örnek oluşturur.
• Sosyal oyun oyuncakları, grup halinde oynanan ve işbirliği ile rekabeti teşvik eden oyuncaklardır. Masa oyunları ve toplu oyunlar bu grupta yer alır.
• Teknolojik oyuncaklar, elektronik veya dijital unsurlar içeren oyuncaklardır. Robotlar, tabletler için oyun uygulamaları ve uzaktan kumandalı araçlar bu kategoriye örnek verilebilir.
• Bebek ve peluş oyuncaklar, küçük çocuklar için tasarlanmış, yumuşak ve güvenli oyuncaklardır. Bebekler ve peluş oyuncaklar bu grupta bulunur.
• Yapı ve inşa oyuncakları, çocukların parçaları bir araya getirerek yapılar oluşturmalarına olanak tanır. Lego setleri ve inşaat blokları bu tür oyuncaklar arasında yer alır.

YAŞ GRUPLARINA GÖRE OYUNCAK SEÇİMİ NASIL OLMALIDIR?

0-6 Ay: Bebeklik döneminin ilk iki ayında, bebeklerin işitme ve görme duyuları ön plandadır. Bu nedenle, hafif ses çıkaran oyuncaklar, müzikli oyuncaklar ve çıngıraklar, bebeklerin ilgisini çekmek için idealdir. Yatak başına asılabilen müzikli oyuncaklar, bebeklerin keşfetmesine yardımcı olur. İkinci aydan itibaren,parlak ve zıt renkteki oyuncaklar da daha fazla ilgi görür.

7-12 Ay: Bu dönemde bebekler hareketlenmeye başlar. Dönmeye, oturmaya ve emeklemeye başlarlar. Bu dönemde, tekerlekli oyuncaklar ve suda oynanabilen oyuncaklar oldukça uygundur. Ayrıca, kule yapmaya yardımcı olan plastik veya ahşap küpler, küçük toplar ve büyük parçalı yapboz oyuncaklar da ilgi çekici seçeneklerdir.

1 Yaş Üstü: Bir yaşına gelen çocukların gerçeklik algıları bu dönemde geliştiği için, gerçek hayata yakın plastik hayvanlar, bebekler ve taşıtlar tercih edilmelidir. Çocukların kaldırıp yuvarlayabilecekleri oyuncaklar, bu yaştaki çocuklar için ideal seçimlerdir.

2 Yaş Üstü: İki yaşından itibaren çocuklar, daha aktif hale gelir ve fiziksel hareketleri keşfetmeye istekli olurlar. Bu dönemde, motor becerilerini geliştirebilecekleri 4-12 parçalı yapbozlar, parçaları birleştiren oyuncaklar ve masal kahramanları figürleri dikkatlerini çeker. Ayrıca, kumda veya suda oynanabilen setler, boyama kitapları ve boyalar da oldukça popülerdir.

3-6 Yaş: Bu yaş grubundaki çocuklar, soru sorma isteği ile dikkat çekerler. Toplama ve biriktirme eğilimleri artar, dolayısıyla bazı oyuncakları koleksiyon yapma amacıyla bir araya getirmek hoşlarına gider. Bu yaşa uygun olarak lego setleri, taşıma araçları, müzik aletleri ve çeşitli boya setleri ilgi gösterdikleri oyuncaklar arasında yer alır.

ÇOCUKLARIN GELİŞİMİ İÇİN EN İYİ 5 OYUNCAK ÖNERİSİ

1. Aktivite Masası: Aktivite masaları genellikle 6 ay ile 3 yaş aralığında kullanılan çocukların ilgisini en çok çeken oyuncaktır. Üzerinde farklı renkleri barındırması ve basılan her tuşta farklı sesleri çıkarması ile bilinirler. Üzerinde bulunan çeşitli tuşlara basarak veya çarkları çevirerek, itme kollarını itip çekerek çocuklar el ve parmak kaslarını çalıştırmış olurlar.
2. İç İçe Geçmeli Oyuncaklar: Bu tür oyuncaklar çocukların göz koordinasyonunu büyük ölçüde geliştirir, renkleri tanır, parça-bütün ilişkisi kurmayı öğrenirler.
3. Müzikli Oyuncaklar: Çocukların dinleme ve taklit etme yeteneklerini geliştirir ayrıca sıra bekleme, işbirliği yapma gibi sosyal davranışlarının destekler.
4. Uygulama Gerektiren Oyuncaklar: Bu oyuncaklar aslında tamir seti, mutfak takımı gibi oyuncaklardır. Gerçek hayatta bunları gören çocuklar aşırı heyecanlanır. Gerçeğe çok benzeyen oyuncakları oynarken ise iki elini birlikte kullanabilme, göz koordinasyonunu büyük oranda destekler. Ayrıca konsantrasyonu artırma, problem çözme yeteneklerini geliştirme ve çaba göstermeyi öğretme açısından çocuk gelişimine önemli katkılar sunan oyuncaklardandır.
5. Yapboz (Puzzle): Çocuğunuzun görsel koordinasyonunu artırarak, şekil ve desenleri tanımasına yardımcı olan oyuncaklar, problem çözme becerilerini geliştirmeye de katkı sağlar. Bu tür oyuncaklar, beyin gelişiminde planlama ve koordinasyon yeteneklerini destekler. Başlangıç aşamasında, şekil doldurmaya yönelik boşluklar içeren basit ahşap yapbozlar ideal bir seçimdir.İlerleyen zamanlarda daha karmaşık yapbozlara geçebilirsiniz.